กระดูก (อังกฤษ: Bones) เป็นอวัยวะที่ประกอบขึ้นเป็นโครงร่างแข็งภายใน (endoskeleton)
ของสัตว์มีกระดูกสันหลัง หน้าที่หลักของกระดูกคือการค้ำจุนโครงสร้างของร่างกาย การเคลื่อนไหว
การสะสมแร่ธาตุและการสร้างเซลล์เม็ดเลือดกระดูกเป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยเนื้อเยื่อกระดูก 
(osseous tissue) ที่มีความแข็งแรงแต่มีน้ำหนักเบา การเจริญพัฒนาของเนื้อเยื่อกระดูกในรูปแบบที่แตกต่างกัน ทำให้กระดูกเป็นอวัยวะที่มีหลายรูปร่างลักษณะ เพื่อให้สอดคล้องกันกับการทำงานของกระดูกในแต่ละส่วน เช่นกะโหลกศีรษะ 
(skull) ที่มีลักษณะแบนแต่แข็งแรงมาก เพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนของสมอง หรือกระดูกต้นขา 
(femur) ที่มีลักษณะยาวเพื่อเป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของ
รยางค์ล่าง เป็นต้น

ลักษณะทั่วไปของกระดูก

โครงสร้างของกระดูก

กระดูกไม่ได้เป็นโครงสร้างที่แข็งทึบเพียงอย่างเดียว
หากแต่มีช่องว่างที่อยู่ระหว่างโครงสร้างแข็ง ใน
กระดูกแบบยาว
 จะพบว่าด้านนอกของกระดูกจะมีเนื้อกระดูกที่แข็งม
าก ๆ ซึ่งเรียกส่วนนี้ว่า กระดูกเนื้อแน่น (compact bone) ซึ่งมีช่อง
ว่างของเนื้อกระดูกน้อยมาก และคิดเป็นประมาณ 8
0% ของเนื้อกระดูกในผู้ใหญ่ ส่วนชั้นในของกระดู
กจะมีลักษณะ
ที่โปร่งคล้ายเส้นใยสานกัน เรียกว่า กระดูกเนื้อโ
ปร่ง (spongy/cancellous bone)
ซึ่งทำให้กระดูกมีความเบา และเป็นที่อยู่ของหลอ
ดเลือดและไขกระดูก (marrow) นอกสุดของกระ
ดูกจะมีเยื่อหุ้มกระดูก 
(periosteum) หุ้มอยู่โดยรอบ และมีหลอดเลือดแล
ะเส้นประสาทมาเลี้ยงเนื้อกระดูก ยกเว้นที่บริเวณข้อ
ต่อจะไม่มีเยื่อหุ้มกระดูกอยู่

จุลกายวิภาคศาสตร์

เนื้อเยื่อพื้นฐานของกระดูกคือเนื้อเยื่อเกี่ยวพันชนิดพิเศษ
เรียกว่าเนื้อเยื่อกระดูก (osseous tissue) ประกอบขึ้นจากวัสดุคอมโพสิท
ที่มีความแข็งแรงแต่มีน้ำหนักน้อย ซึ่งส่วนใหญ่จะประกอบด้วยแคลเซียมฟอสเฟต (calcium phosphate) ในรูปของแคลเซียมไฮดรอกซีอะพาไทท์ 
(calcium hydroxyapatite) ซึ่งเป็นสารประกอบที่มีความ
แข็งเกร็ง (rigidity) สูง และต่อต้านแรงกดได้มาก นอก
จากนี้ยังมีคอลลาเจน (collagen) เป็นโปรตีนเส้นใยที่ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกเมื่อดู
โครงสร้างของกระดูกเนื้อแน่นใต้กล้องจุลทรรศน์ จะพบว่าเนื้อเยื่อกระดูกมีลักษณะที่เป็นวงซ้อน

ๆ กัน โดยที่มีศูนย์กลางเป็นช่องขนาดใหญ่ที่เ
รียกว่า ช่องฮาเวอร์เชียน (Haversian canal) ซึ่งเ
ป็นที่อยู่ของหลอดเลือดที่มาเลี้ยงเนื้อเยื่อกระดูก
และวงรอบ ๆ
จะเป็นที่อยู่ของเซลล์กระดูกที่โตเต็มที่แล้ว ในเนื้อ

เยื่อกระดูกจะประกอบด้วยเซลล์กระดูก (bone cells) ที่มีส่วนสำคัญในการสร้างและการก่อรูปของ

กระดูกอีกด้วย เซลล์กระดูกมีสามชนิด ได้แก่

• ออสติโอบลาสต์ (Osteoblast)
  เป็นเซลล์สร้างเนื้อกระดูกที่เจริญพัฒนามาจากเซลล์ต้นกำเนิดเซลล์กระดูก 
  (osteoprogenitor cells)
  เซลล์นี้จะอยู่ตามขอบของเนื้อกระดูก
  และสร้างโปรตีนที่เรียกว่า ออสติออยด์ (osteoid) ซึ่งโปรตีนดังก
  ล่าวนี้จะมีสารอนินทรีย์มาสะสม
  และกลายเป็นเนื้อกระดูก นอกจากนี้อ
  อสติโอบลาสต์ยังสร้างเอนไซม์อัลคาไลน์ ฟอสฟาเทส
   (alkaline phosphatase) ซึ่งเกี่ยวข้องก
  ับการ
  สร้างเนื้อกระดูก รวมทั้งสารนอกเซลล
  ์อื่นๆอีกด้วยออสติโอไซต์ (Osteocyte) เป็นเซลล์ที่เจริญ
  ต่อมาจากออสติโอบลาสต์ที่ได้สร้างเนื้อ
  กระดูกจนล้อมรอบตัวเซลล์ และเป็นเซลล์กระดูกที่เจริญเต็มที่แล้ว รอบ ๆ เซลล์จะเป็นช่องที่เรียกว่า
   ลากูนา (lacuna) และแต่ละลากูนา
  จะติดต่อกันด้วยช่องทางผ่านเล็ก ๆ ที่เรียกว่า คานาลิคูไล (canaliculi) ซึ่งทำให้แต่ละออสติโอไซต
  ์มีการติดต่อสื่อสารกันได้ ออกซิเจนและสารอาหารก็จะถูกส่งจากหลอดเลือดภายในช่องฮาเวอร์เชียน
• เข้ามายังแต่ละเซลล์ผ่าน
  ทางช่องดังกล่าวนี้ แม้ออสติโอไซต์จะเป็นเซลล์กระดูกที่โตเต็มที่ แต่มันยังมีหน้าที่ในการควบคุมระดับ
  แคลเซียมและสารนอกเซลล์อื่นๆด้วย
• ออสติโอคลาสต์ (Osteoclast) เป็นเซลล์ขน
  าดใหญ่ที่มีหลายนิวเคลียส และเจริญมาจาก
  เซลล์ต้นกำเนิดโมโนไซต์
   (monocyte stem cells)
  เซลล์นี้มีหน้าที่สำคัญในกระบวนการก่อรูปกร
  ะดูก (bone remodeling) โดยอาศัยการผลิต
  เอนไซม์แอซิด ฟอสฟาเทส
   (acid phosphatase)
  ในการกร่อนเนื้อกระดูก และทำให้กระดูก
  มีลักษณะที่เหมาะสม นอกจากนี้ กระบวนการดังกล่าวยังทำให้มีการนำ
  แคลเซียมออกสู่กระแส
  เลือดอีกด้วย

การเจริญพัฒนาของกระดูก

การเจริญพัฒนาของกระดูกจะเริ่มตั้งแต่ช่วงที่อยู่ในครรภ์ โดยกระบวนการสร้างเนื้อกระดูก (ossification)
สามารถแบ่งออกได้เป็นสองรูปแบบ ได้แก่

• Intramembranous ossification เป็นการสร้างเนื้อกระดูกจากการรวมตัวของกลุ่มเซลล์ชนิดมีเซนไคม์ (mesenchymal cells)
  ซึ่งเป็นเซลล์ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างเนื้อเยื่อเกี่ยวพันชนิดต่าง ๆ การรวมตัวของเซลล์ดังกล่าวจะทำให้เกิดจุดการสร้างกระดูกปฐมภูมิ 
  (primary ossification center) และตามด้วยการสะสมแคลเซียมในบริเวณดังกล่าว กระบวนการนี้จะดำเนินต่อไปจนเสร็จสมบูรณ์ การสร้างเนื้อกระดูก
  ในลักษณะนี้มักพบในกระดูกแบบแบน (flat bone) เช่นกะโหลกศีรษะEndochondral ossification เป็นการสร้างเนื้อกระดูกที่มีแบบมาจากกระดูกอ่อน 
• (cartilage) ที่มีการเจริญมาก่อนแล้ว โดยที่กลุ่มเซลล์มีเซนไคม์จะเข้าไปแทนที่เซลล
• ์กระดูกอ่อนผ่านทางหลอดเลือด เริ่มจากส่วนกลางของ
  กระดูกซึ่งเป็นจุดการสร้างกระดูกปฐมภูมิ เมื่อเซลล์มีเซนไคม์มีการพัฒนาไปเป็นเซลล์ต้นกำเนิดเซลล์กระดูก จึงมีการสะสมของเนื้อกระดูกมากขึ้น
  นอกจากนี้ มักพบว่าจะมีจุดการสร้างกระดูกทุติยภูมิ(secondary ossification center)
  ที่บริเวณปลายกระดูก โดยการสร้างกระดูกในจุดนี้จะเริ่มหลังจากคลอด การสร้างกระดูกในทั้งสองจุดจะดำเนินต่อไปจนกระทั่งมาบรรจบกันที่แนวแผ่นอิพิไฟเซียล
   (epiphysial plate) ซึ่งเป็นแนวของ
  กระดูกอ่อนที่ยังสามารถทำให้เกิดการยืดของกระดูกได้ จนกระทั่งเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ แนวดังกล่าว
  นี้จะถูกแทนที่ด้วยกระดูกทั้งหมดสำหรับในผู้ใหญ่ แม้กระบวนการเจริญพัฒนาของกระดูกจะหยุดไปแล้ว แต่ยังคงมีกระบวนการก่อรูปของกระดูกอย่างต่อเนื่อง เพื่อซ่อมแซมความเสียหายเล็ก ๆ น้อย ๆ ของกระดูก และเป็นการรักษาระดับแคลเซียมในกระแสเลือดอีกด้วย

ชนิดของกระดูก

เราสามารถจำแนกรูปร่างของกระดูกในมนุษย์ได้เป็นห้าแบบด้วยกัน ได้แก่

• กระดูกแบบยาว (Long bone) เป็นกระดูกที่มีความยาวมากกว่าความกว้าง และประกอบด้วยส่วนกลาง
  กระดูก
  หรือไดอะไฟซิส (diaphysis) และส่วนปลายกระดูก หรืออิพิไฟซิส (epiphyses) กระ
  ดูกชนิดนี้เป็นชนิดที่พบได้ทั่วไปในกระดูกรยางค์
• กระดูกแบบสั้น (Short bone) เป็นกระดูกที่มีลักษณะคล้ายลูกบาศก์ เช่นกระดูกของข้อมือและ
  ข้อเท้า
• กระดูกแบบแบน (Flat bone) เป็นกระดูกที่มีลักษณะเป็นระนาบหรือโค้ง แต่จะมีชั้นของกระดูก
  เนื้อแน่นขนานไปกับกระดูกเนื้อโปร่ง
• ตัวอย่างเช่นกระดูกของกะโหลกศีรษะ และกระดูกอก
• กระดูกรูปร่างไม่แน่นอน (Irregular bone) เป็นกระดูกที่มีรูปร่างพิเศษ เช่นที่พบใน
  กระดูกสันหลัง และกระดูกเชิงกราน
• กระดูกเซซามอยด์ (Sesamoid bone) จัดเป็นกระดูกแบบสั้นรูปแบบหนึ่ง แต่เป็นกระ
  ดูกที่ฝังตัวอยู่ในเอ็นตัวอย่างที่เห็นชัดคือกระดูกสะบ้า (patella)
  ที่ฝังอยู่ในเอ็นของบริเวณเข่า

หน้าที่ของกระดูก

หน้าที่หลักของกระดูก ได้แก่

• การป้องกันอวัยวะภายในที่สำคัญ เช่น กะโหลกศีรษะที่ป้องกันสมอง หรือกระดูกซี่โครงที่ป้องกันอวัยวะในทรวงอกจากอันตรายและการกระทบกระเทือน
• การค้ำจุนโครงร่างของร่างกาย
• การเคลื่อนไหว โดยกระดูกทำหน้าที่เป็นจุดเกาะของกล้ามเนื้อและเอ็นต่าง ๆ และยังประกอบเข้าด้วยกันเป็นข้อต่อที่ทำให้ร่างกายเคลื่อนไหวในรูปแบบต่าง ๆ ได้
• การผลิตเม็ดเลือด โดยไขกระดูกที่อยู่ภายใน เป็นแหล่งผลิตเม็ดเลือดแดงและเม็ดเลือดขาวที่สำคัญ
• การเก็บสะสมแร่ธาตุ โดยเฉพาะแคลเซียมและฟอสฟอรัส นอกจากนี้ยังดึงเอาโลหะหนักบางชนิดที่อยู่ในกระแสเลือดมาเก็บไว้ เพื่อลดความเป็นพิษลง

ที่มา https://th.wikipedia.org/wiki/กระดูก